Τέρροριζμ 2 - Σύντομη ιστορική αναδρομή

Η ιστορία της τρομοκρατίας

Η τρομοκρατία δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Τρανταχτό παράδειγμα οι Ασασίνοι, που έδρασαν τον 11ο αιώνα στη Μέση Ανατολή, και οι οποίοι στρέφονταν κυρίως εναντίον των πολιτικών και στρατιωτικών αρχηγών. Μάλιστα, η αγγλική λέξη εκτελώ - to assassinate φαίνεται φαίνεται να έχει τις ρίζες της σε εκείνη την εποχή.

Η ιστορία όμως της σύγχρονης τρομοκρατίας ξεκινά από τη Ρωσία με τη σύσταση της ομάδας Narodnaya Volya το 1879, εμπνευστής της οποίας υπήρξε ο Sergei Nechayev και η θεωρία της "προπαγάνδας μέσα από τη δράση" (propagande par le fait) του Pisacane, αλλά και την Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση που ιδρύθηκε το 1893 με σκοπό την απελευθέρωση της χριστιανικής Μακεδονίας από τους Οθωμανούς Τούρκους. Κεντιρκό σύνθημα της ομάδας αυτής υπήρξε το "ελευθερία ή θάνατος" (Слобода или смрт).

Η εκτέλεση του Τσάρου Αλέξανδρου Β' της Ρωσίας από την ομάδα Narodnaya Volya 

Έκτοτε έχουν συσταθεί πολλές και διαφορετικές μεταξύ τους τρομοκρατικές οργανώσεις. Διαφορετικές ως προς το ιδεολογικό υπόβαθρο, την τακτική, αλλά και τη ρητορική τους. Κάποιες βάζουν στο στόχαστρο αρχηγούς κρατών, ενώ άλλες επιλέγουν να σπείρουν τον τρόμο στρεφόμενοι εναντίον των πολιτών. Κάποιες δρούν μέσα στα γεωγραφικά όρια μίας πόλης ή μιας χώρας, ενώ άλλες έχουν διεθνή δράση.

Οι τάσεις 

Η έρευνα των ειδικών σε θέματα τρομοκρατίας, η συλλογή στοιχείων και η ανάλυσή τους, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν 4 κύριες τάσεις τρομοκρατίας στη σύγχρονη εποχή.

Σύμφωνα με τον D. Rapoport αυτές είναι οι εξής:

1. Το Αναρχικό Κίνημα - 1880s

2. Το Αντιαποικιοκρατικό Κίνημα - 1920s

3. Το Νέο Αριστερό Κύμα - 1960s

4. Η Θρησκευτική Τάση - 1979 - ;

Μία σύντομη ματιά

Το Κίνημα της Αναρχίας: 1880s

Το κίνημα ξεκίνησε στη Ρωσία του 19ου αιώνα, σύντομα όμως εξαπλώθηκε και σε χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας.

Μεγάλοι διανοητές της αναρχικής σκέψης υπήρξαν ο Bakunin και ο Kropotkin.

Μία ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στο κίνημα της Αναρχίας και προϋπάρχουσες οργανώσεις, όσον αφορά πάντα την τακτική, ήταν η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, αλλά και των μοντέρνων για την εποχή μέσων επικοινωνίας, όπως ήταν ο τηλέγραφος και οι εφημερίδες.

Σύμφωνα με τον D. Rapoport, οι αναρχικοί αυτοαποκαλούντο τρομοκράτες, ενώ η δεκαετία του 1890 έμεινε στην ιστορία ως η Χρυσή Δεκαετία των Εκτελέσεων.

Η Αυτοκράτειρα Ελισάβετ της Αυστρίας, ο Βασιλιάς της Ιταλίας Ουμπέρτο Α', ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. McKinley, αλλά και ο Τσάρος Αλέξανδρος Β' της Ρωσίας υπήρξαν βασικοί στόχοι της οργάνωσης.

Το Αντιαποικιοκρατικό Κίνημα: 1920s

Ο αγώνας για το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού είναι συχνά η περιγραφή που δίνεται για το αντιαποικιοκρατικό κίνημα που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1920 και στρεφόταν κυρίως εναντίον της Γαλλικής και Βρετανικής κυριαρχίας της εποχής.

Σε αντίθεση με τους οπαδούς της ιδεολογίας της Αναρχίας, οι εκφραστές και υποστηρικτές αυτού του κινήματος αυτοαποκαλούντο "μαχητές της ελευθερίας", ενώ ο όρος "τρομοκράτης" χρησιμοποιήτο εναντίον του κράτους της Γαλλίας και της Βρετανίας.

Η κύρια τακτική που υιοθετήθηκε είναι αυτή του ανταρτοπόλεμου, ο οποίος φαίνεται πως δυσκόλεψε αρκετά τις αποικιοκρατικές δυνάμεις να ελέγξουν το κίνημα αυτό.

Ο Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός (IRA), το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο της Αλγερίας (FLN) και η ομάδα των Ισραηλινών μαχητών Irgun είναι οι σημαντικότερες οργανώσεις της περιόδου αυτής.

Το Νέο Αριστερό Κύμα: 1960s

Την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και στη σκιά του πολέμου του Βιετνάμ, που ξεκίνησε το 1955 κι έληξε 19 χρόνια αργότερα, το 1975, οργανώθηκαν πολλές ομάδες ανά τον κόσμο με σκοπό την υποστήριξη των καταπιεσμένων λαών.

Την περίοδο αυτή διακρίνουμε μία τάση διεθνοποίησης της τρομοκρατίας. Ομάδες, όπως η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό των στενών γεωγραφικών συνόρων και μέσω τρομοκρατικών επιθέσεων η φωνή τους και τα αιτήματά τους να ακουστούν σε όλη την υφήλιο.

Η κράτηση ομήρων, αλλά και η αεροπειρατίες είναι δύο νέες τακτικές που υιοθετούνται από τις οργανώσεις της εποχής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του είδους των επιχειρήσεων είναι η επονομαζόμενη Σφαγή του Μονάχου, κατά τη διάρκεια των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 1972 όπου 9 αθλητές της Ισραηλινής αποστολής βρήκαν τραγικό θάνατο από τα πυρά της παλαιστινιακής τρομοκρατικής οργάνωσης Μαύρος Σεπτέμβρης, αλλά και η αεροπειρατεία της πτήσης 181 της Lufthansa το 1977, με σκοπό την απελευθέρωση των κρατούμενων μελών της Φράξιας Κόκκινος Στρατός (RAF). Το περιστατικό αυτό έληξε με 4 νεκρούς, ένας εκ των οποίων μέλος του πληρώματος, ενώ οι 3 ήταν μέλη της οργάνωσης.

Εικόνα από το δωμάτιο δύο εκ των αθλητών της Ισραηλινής αποστολής - Μόναχο 1972

Η θρησκευτική/ισλαμική τρομοκρατία

Η περίοδος αυτή ξεκινά το 1979 με την Επανάσταση στο Ιράν, αλλά και την κατάληψη του Αφγανιστάν από τις σοβιετικές δυνάμεις. Αν και οι οργανώσεις που εμφανίζονται από τη χρονιά εκείνη έως και σήμερα έχουν κυρίως έναν ισλαμικό χαρακτήρα, δεν λείπουν κι αυτές οι οποίες θεμελιώνουν την ιδεολογία τους στα διδάγματα και την πίστη άλλων θρησκειών. Οι Sikh στην περιοχή Punjab, ο Yigal Amir, εκτελεστής του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Yitzhak Rabin, αλλά και μικρότερες χριστιανικές οργανώσεις που μάχονται κυρίως το δικαίωμα της άμβλωσης, όπως και η οργάνωση Aum Shinrikyo, υπεύθυνη για την επίθεση με άεριο sarin στο μετρό του Τόκυο, όλοι εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία σύμφωνα με τον D. Rapoport.

Όσον αφορά τις τακτικές αυτών των οργανώσεων, στις εκτελέσεις στρατιωτικών και πολιτικών και την κράτηση ομήρων έρχονται να προστεθούν και οι βομβιστές αυτοκτονίας. Αν και οι βομβιστές αυτοκτονίας δεν είναι καινούργιο φαινόμενο και δεν αφορά μόνο τρομοκρατικές οργανώσεις με θρησκευτικό προφίλ, ωστόσο παρατηρείται μία ραγδαία άνοδος σε αυτόν τον τρόπο επιθέσεων.

Οι επιθέσεις της Hezbollah και της Al Qaeda, η οποία για πρώτη φορά απασχόλησε τον διεθνή τύπο το 1998 με την επίθεση στις αμερικανικές Πρεσβείες του Dar es Salaam στην Τανζανία και του Ναϊρόμπι της Κένυα, είναι χαρακτηριστικές αυτού του νέου τρόπου τρομοκρατίας.

Το επόμενο ρεύμα

Σύμφωνα πάντα με τον Rapoport, οι οργανώσεις αυτές παραμένουν ενεργές για λίγες δεκαετίες ωσότου εξασθενήσει η δυναμική τους. Αυτή η άποψη αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να δούμε σύντομα ένα νέο ιδεολογικό κύμα τρομοκρατίας. Το ποιό θα είναι αυτό και ποιός ο κύριος τρόπος και τόπος δράσης του είναι κάτι που απασχολεί τους ειδικούς, οι οποίοι εξετάζουν όλα τα ενδεχόμενα με στόχο την καλύτερη δυνατή αντιμετώπισή του είτε ακόμη και την αποφυγή του.